Corona Update जगभरात कोरोना विषाणूच्या नव्या लाटेने पुन्हा एकदा आरोग्य क्षेत्रात खळबळ उडवली आहे. अशा काळात चीनच्या तियानगोंग अंतराळ स्थानकावर एका अत्यंत विचित्र आणि रहस्यमय बॅक्टेरियाचा शोध लागला आहे. या शोधाने जगभरातील वैज्ञानिकांच्या मनात अनेक प्रश्न निर्माण केले आहेत आणि अंतराळवीरांच्या आरोग्याबाबत नवीन चिंता व्यक्त केली आहेत.
नव्या जीवाणूची ओळख
वैज्ञानिक संशोधनानुसार, या नव्या जीवाणूचे नाव “नोव्होहर्बासिलम तियानगोंगेन्सिस” असे ठेवण्यात आले आहे. हे नाव तियानगोंग अंतराळ स्थानकाच्या नावावरून ठेवले गेले आहे, कारण तेथेच या जीवाणूचा प्रथम शोध लागला. शेन्झोउ स्पेस बायोटेक्नॉलॉजी ग्रुप आणि बीजिंग इन्स्टिट्यूट ऑफ स्पेसक्राफ्ट सिस्टम इंजिनिअरिंगच्या संयुक्त संशोधन टीमने हा महत्त्वपूर्ण शोध लावला आहे.
या जीवाणूची सर्वात आश्चर्यकारक बाब म्हणजे त्याची जगण्याची अद्भुत क्षमता. हे जीवाणू अत्यंत प्रतिकूल परिस्थितीतही टिकून राहू शकतात आणि त्यांना जगण्यासाठी फारशी संसाधने लागत नाहीत. या वैशिष्ट्यामुळे वैज्ञानिकांमध्ये मोठी उत्सुकता निर्माण झाली आहे.
जीवाणूची वैशिष्ट्ये
मायक्रोबायोलॉजी क्षेत्रातील अलीकडील संशोधनाने या जीवाणूच्या काही अनोख्या गुणधर्मांचा खुलासा केला आहे. हे जीवाणू जिलेटिनचे विघटन करण्याची विशेष क्षमता धारण करतात. या प्रक्रियेतून ते नायट्रोजन आणि कार्बन यांसारखे महत्त्वपूर्ण पोषक द्रव्य मिळवतात.
या जीवाणूची आणखी एक उल्लेखनीय वैशिष्ट्य म्हणजे त्यांची स्वसंरक्षण क्षमता. कठीण आणि धोकादायक परिस्थितीत हे जीवाणू स्वतःभोवती एक मजबूत संरक्षणात्मक आवरण निर्माण करतात. या कवचामुळे ते प्रतिकूल वातावरणात दीर्घकाळ टिकून राहू शकतात.
अंतराळ आणि पृथ्वीवरील साम्य
या शोधातील सर्वात धक्कादायक बाब म्हणजे या जीवाणूची एक समान प्रजाती पृथ्वीवरही अस्तित्वात आहे. पृथ्वीवरील या प्रजातीचे जीवाणू मानवी आरोग्यासाठी गंभीर धोका निर्माण करू शकतात. विशेषत: ज्यांची रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत आहे अशा व्यक्तींमध्ये हे जीवाणू सेप्सिससारखे जीवघेणे आजार निर्माण करू शकतात.
तथापि, पृथ्वीवरील आणि अंतराळातील या जीवाणूंमध्ये एक महत्त्वपूर्ण फरक आहे. पृथ्वीवरील या प्रजातीचे जीवाणू विविध प्रकारचे अन्न सेवन करून जगतात, परंतु अंतराळातील हे जीवाणू मुख्यतः जिलेटिनवरच अवलंबून असतात. हा फरक त्यांच्या उत्क्रांतीच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वपूर्ण आहे.
वैज्ञानिक रहस्य
या जीवाणूंच्या उत्पत्तीबाबत अनेक प्रश्न उद्भवले आहेत. वैज्ञानिकांच्या मते, हे अद्याप स्पष्ट नाही की हे जीवाणू पृथ्वीवरून बीजाणू स्वरूपात अंतराळ स्थानकापर्यंत पोहोचले की ते अंतराळ स्थानकाच्या विशिष्ट वातावरणातच विकसित झाले. या प्रश्नाचे उत्तर शोधण्यासाठी अधिक संशोधनाची आवश्यकता आहे.
अंतराळातील जीवनाच्या शक्यतेबाबत हा शोध नवीन दिशा देतो. जर हे जीवाणू अंतराळातच विकसित झाले असतील, तर यामुळे पृथ्वीबाहेरील जीवनाबाबतच्या आपल्या समजुतींमध्ये क्रांतिकारी बदल होऊ शकतो.
अंतराळवीरांच्या आरोग्यावरील परिणाम
या जीवाणूच्या शोधामुळे अंतराळवीरांच्या आरोग्याबाबत नवीन चिंता निर्माण झाल्या आहेत. पृथ्वीवरील या प्रजातीचे जीवाणू मानवांसाठी धोकादायक असल्यामुळे, अंतराळातील हे जीवाणू देखील तत्सम धोका निर्माण करू शकतात की नाही, हा प्रश्न महत्त्वपूर्ण आहे.
तियानगोंग अंतराळ स्थानकावरील अंतराळवीर या संभाव्य धोक्याच्या दृष्टीने सतर्क राहतात. ते नियमितपणे स्थानकाच्या सर्व पृष्ठभागांचे निर्जंतुकीकरण करतात आणि बॅक्टेरियाच्या वाढीवर सतत लक्ष ठेवतात.
सुरक्षा उपाययोजना
अंतराळ स्थानकावर स्वच्छता आणि सुरक्षेसाठी अत्याधुनिक तंत्रज्ञान वापरले जाते. हवा शुद्धीकरणासाठी विशेष फिल्टर सिस्टम बसवण्यात आली आहे. तसेच वातावरणातील हानिकारक सूक्ष्मजीवांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी अनेक उपाययोजना अमलात आणल्या आहेत.
तरीपण, पृथ्वीप्रमाणेच अंतराळातही बॅक्टेरियामुळे होणारे आजार पूर्णपणे रोखणे हे अत्यंत आव्हानात्मक काम आहे. विशेषत: या नव्या जीवाणूच्या अनोख्या गुणधर्मांमुळे हे आव्हान अधिकच वाढले आहे.
या शोधाने अंतराळ जीवशास्त्राच्या क्षेत्रात नवीन संधी उघडल्या आहेत. वैज्ञानिक या जीवाणूच्या संपूर्ण आनुवंशिक रचनेचा अभ्यास करत आहेत. यामुळे अंतराळातील जीवनाच्या शक्यतांबाबत नवीन माहिती मिळू शकते.
तसेच, या जीवाणूंचा औषधी क्षेत्रात वापर करता येईल का, याचेही संशोधन सुरू आहे. त्यांची प्रतिकूल परिस्थितीत टिकण्याची क्षमता वैद्यकीय क्षेत्रात उपयुक्त ठरू शकते.
नोव्होहर्बासिलम तियानगोंगेन्सिस या जीवाणूचा शोध अंतराळ विज्ञानाच्या इतिहासातील एक महत्त्वपूर्ण मैलाचा दगड आहे. हा शोध अंतराळातील जीवनाबाबतच्या आपल्या समजुतींना नवीन दिशा देतो. तथापि, या जीवाणूमुळे अंतराळवीरांच्या आरोग्यावर काय परिणाम होतील, हे अद्याप स्पष्ट नाही.
वैज्ञानिक समुदाय या विषयावर सखोल संशोधन करत आहे. पुढील काळात या संशोधनाचे निकाल अंतराळ प्रवासाच्या सुरक्षिततेबाबत महत्त्वपूर्ण माहिती देतील. तोपर्यंत हा शोध वैज्ञानिक जगतासाठी एक रोमांचक आणि आव्हानात्मक विषय राहील.
अस्वीकरण: वरील माहिती इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून घेण्यात आली आहे. आम्ही या बातमीच्या १००% सत्यतेची हमी देत नाही. त्यामुळे कृपया सावधगिरी बाळगून आणि विचारपूर्वक पुढील कोणत्याही कृतीचे नियोजन करा. अधिक अचूक माहितीसाठी अधिकृत वैज्ञानिक स्रोतांचा सल्ला घ्या.
